Twee ons bonbons voor een kwartje
Wijlen mevrouw Fellinger-Wolff, de oudste dochter van banketbakker PAJ Wolff in Hengelo schreef in het najaar 1993 op verzoek van de redactie van het blad Oald Hengel (een uitgave van Stichting Oald Hengel) haar jeugdherinneringen op omtrent de gang van zaken rond de banketzaak van haar vader. Het betreft hier ongeveer de periode tussen beide wereldoorlogen. Het artikel is geplaatst in Oald Hengel Nummer 5 van Jaargang 18 (oktober 1993).
In het jaar 1930 werd de lunchroom verbouwd. Hierbij werden lambriseringen in Jugendstil gebruikt. Het is jammer dat daar niets meer van over is. Na de goede tijden kwam de crisistijd en dat deed zich voelen in de omzet. Maar Wolff liet zich niet ontmoedigen en startte met het maken van bonbons: ambachtelijke truffels, cri-cri, chinese ruitjes, gember- en sinaasappel bonbons. Duur? Toentertijd twee ons voor f 0,25 !
Omstreeks het jaar 1932 werd er een filiaal geopend genaamd "Chocolaterie Modern". Filiaalhoudster werd mej. R. Weustink. Deze winkel lag aan de Willemstraat, welke een goede verbinding had met de toenmalige weekmarkt. Toen deze markt echter later werd verplaatst naar de Oldenzaalsestraat was de "loop" er uit. In 1936 werd het filiaal dan ook opgeheven.
In 1934 werd bij het bedrijf aan de Nieuwstraat de eerste automaat geplaatst. Voor
een dubbeltje een kroket en een karbonade kostte een kwartje. Enige tijd later verscheen
een automatiek aan de Nieuwsteeg. Vanwege de plaatsing van een heus ijsbuffet werd
de lunchroom gehalveerd. Weet u zich nog de smaak van het walnotenijs te herinneren?
Ook ventten destijds twee ijscomannen, de heren Vulpen en Van Druten, het ijs van
Wolff door Hengelo. De oorlogstijd kwam. Om aan gebak en koekjes te komen moesten
de klanten boter en suiker inleveren. Snoep en chocolade was op de bon. Tijdens het
inleveren van ingrediënten kwam het wel eens voor dat abusievelijk suiker en zout
vermengd werden. Het gemaakte deeg was dan in één klap onbruikbaar. In oktober 1944,
vlak voor het bombardement, werden alle toewijzingen voor bakkerijbenodigdheden ingehouden.
Omdat er toen niets meer te bakken viel, werd de zaak tijdelijk gesloten.
In 1946 overleed de grondlegger van de banketbakkerij. Voor die tijd had hij de zaak overgedaan aan zijn oudste zoon Gerard, die zijn opleiding had genoten aan de internationale banketbakkersschool te Braunschweig. Praktijkervaring deed hij op in diverse eerste klas zaken alsmede in het beroemde Amstelhotel in Amsterdam. In 1949 trad hij in het huwelijk met Lucy Kormeling en samen brachten zij de zaak tot grote bloei. Een modernisering van winkel en lunchroom volgde in 1965. Tijdens de verbouwing was de zaak gevestigd in de voormalige kruidenierswinkel van de heer Wolsink aan de Langestraat.
Om gezondheidsredenen verliet Gerard Wolff in 1974 de banketbakkerij. Tegenwoordig wordt de zaak geleid door de heer Van Eijken onder de naam van de grondlegger P.A.J. Wolff
Wolff via via toch aan de benodigde de ingrediënten te komen om zijn zaak draaiende te houden. Een voorbeeld hiervan wil ik u niet onthouden: Nadat een extra zak meel "geregeld" was bleef de vraag hoe die zak zonder gevaar voor ontdekking vervoerd moest worden? Een kinderwagen met diepe bak en een bijbehorende baby bleek de oplossing. De zak meel onderin de bak, witte doeken erover en daar bovenop de baby. En zo kwam de zak onopgemerkt veilig in de bakkerij aan!
De bedienden in de bakkerij waren allen van Twentse afkomst. Hierdoor had, vooral in het begin, de Utrechtenaar Wolff nogal eens een communicatieprobleem. Dit gold tevens voor die keren dat hij naar de markt moest om eieren of boter te bestellen. Dan fungeerde een van de knapen meestal als tolk.
In 1924 werd het pand aan de Nieuwstraat uitgebreid met een verdieping, een zolder en een magazijn. De banketzaak was met name rond de Sinterklaastijd beroemd om zijn zogenaamde "Sinterklaastafel". Hiertoe werd de aan de winkel verbonden huiskamer ontruimd en aan drie zijden voorzien van stellingen van drie etages. De planken werden afgedekt met witte lakens waarop het zelfgemaakte marsepeinen fruit en dergelijke kwam te liggen. De eveneens in eigen huis gemaakte chocoladeletters kwamen vervolgens aan de rechterzijde te liggen, de surprises van chocolade, zoals pijpjes, wiegjes en dergelijke, aan de andere kant. Als de klant een speciale wens had omtrent een surprise dan werd dit door de heer Wolff persoonlijk in orde gemaakt. De etalages van de winkel waren gevuld met vrijers van speculaas, groot en klein, banket in alle soorten en amandeltaarten in hartvorm. Deze waren geglaceerd en met marsepeinen rozen gegarneerd. U begrijpt wel dat in die tijd nachtelijke arbeid meer regel dan uitzondering was met al dat ambachtelijke handwerk.
De van ouds bekende banketzaak van Wolff aan de Nieuwstraat te Hengelo, is opgericht door de heer P.A.J. Wolff. Geboren te Utrecht in 1879, als zoon van brood- en banketbakker P.A. Wolff, was hij geen vreemde in de branche. De eerste beginselen leerde hij van zijn vader, waarna hij zijn vakkennis verdiepte in verschillende gerenommeerde banketbakkerijen. Tevens bekwaamde hij zich in de haute cuisine. Dit laatste bracht hem onder andere in hotel Krasnapolsky in Amsterdam, waar hij werkzaam was als patissier-cuisinier. Door familiebetrekkingen was hij bekend in Hengelo. Na zijn huwelijk met mej. W. Beernink zocht hij in die plaats dan ook een geschikte plek om een eigen bedrijf op te richten. In 1914 kwam het pand van de "Coöperatieve Winkelvereeniging Helpt u zelven" te koop te staan en werd door Wolff aangekocht. Na de verbouwing en inrichting werd op 25 september 1915 de nieuwe zaak geopend, waaraan toegevoegd een lunchroom, geheel in Biedermeier-stijl met witte tafels en stoelen ingericht. Dit was voor Hengelo iets nieuws! Ondanks het feit dat het mobilisatietijd was en de levens-middelen gedistribueerd waren, wist de heer
PAJ Wolff, ca 1915
| Hadamar |
| Haagse Hof |
| Joannis Wolff |
| familiedag |
| bonbons |